Reeli Reinaus, Żona dla taty!, ilustr. Marja-Liisa Plats, Wydawnictwo Widnokrąg, Piaseczno 2019
Przez wiele lat bohaterami książek dla młodszych nastolatków byli one same. To ich przygody – szkolne, domowe, podwórkowe czy wakacyjne – stanowiły treść opowiadań i powieści. Dorośli, zazwyczaj mało istotni, przemykali gdzieś w tle. W ostatnich czasach trochę się to zmieniło.
Adam Michejda, Skarb getta, Oficyna 4em, Warszawa 2019
W sierpniu 1942 roku dzieci z sierocińca w warszawskim getcie wraz ze swoim opiekunem Januszem Korczakiem trafiły do obozu zagłady w Treblince. Ocalało troje wychowanków, którzy w czasie wywózki pracowali po aryjskiej stronie. Ta historia zainspirowała autora Skarbu getta. Jedno z ocalałych dzieci uczynił bohaterem swojej książki. Nazwał go Dawid Kantorowicz, pozwolił mu przetrwać wojnę, a potem wysłał do Ameryki. Mały Dawid dorósł, ożenił się, doczekał syna i wnuka, który przejął po nim imię – David.
Katarzyna Ryrych, Lato na Rodos, Nasza Księgarnia, Warszawa 2020
Porszak, Turet, Wuj Kukułka, Szmirabella, Gabaryt i Panda spędzają lato na Rodos. Nie jest to jednak grecka wyspa, lecz Rodzinne Ogródki Działkowe Otoczone Siatką. W dodatku ich gorsza część, zwana Dziczą, na której stoją zarośnięte zielskiem, rozwalniające się budy. Miejsca w sam raz dla nich, bo i oni należą do „gorszych”.
Jim Shepard, Księga Arona, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2019
„Dziecko ma prawo do szacunku [...]. Dziecko ma prawo do rozwoju. Dziecko ma prawo do bycia sobą. Dziecko ma prawo do smutku. Dziecko ma prawo do nauki. I wreszcie, dziecko ma prawo do popełniania błędów”.
Susie Morgenstern, Nie mój dom, ilustr. Serge Bloch, Wydawnictwo Adamada, Gdynia 2019
Przysłowie mówi, że nie przesadza się starych drzew. Ludzie w podeszłym wieku nie lubią zmian. Przez lata przyzwyczaili się do miejsca, w którym mieszkają, do sklepów, kościoła, ławki w parku. Poznali sąsiadów, z którymi nie chcą się rozstawać. A co z młodymi drzewami, takimi całkiem małymi, które dopiero co zapuściły korzenie? Okazuje się, że pod tym względem między startymi i młodymi – nieważne, drzewami czy ludźmi – nie ma różnicy.
Katarzyna Maziarz, Trochębajki o Stanisławie Wyspiańskim, il. Małgorzata Zając, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków 2018
Jak przedstawić dzieciom genialnego artystę, twórcę obrazów, witraży, polichromii, dramatów? Najlepiej uciec się do tego, co dzieci lubią najbardziej – do bajek.
Agnieszka Taborska, Nie ma to jak sąsiedzi, ilustr. Aleksandra Gołębiewska, Wydawnictwo Debit, Katowice 2019
„Jak dobrze mieć sąsiada...” śpiewały przed laty Alibabki, chwaląc korzyści z posiadania kogoś życzliwego za ścianą. Tę samą piosenkę mogliby zaśpiewać mieszkańcy pewnej kamienicy przy ulicy Okrężnej: Dzięcioł, Strusie, Pustułka, Słoń, Wielbłąd, Meduzy, Kangurzyca z Kangurzątkiem, Paw i Gęś, Pchła, Mól Książkowy, Żyrafa, królicza rodzina wielodzietna, Suseł, Sowa, Żółw, Kogut i Smok, którego być może nie ma. Uff, ale ich dużo, a każdy inny.
Katarzyna Ryrych, Hodowla, Wydawnictwo Adamada, Gdańsk 2019
Wiek nastoletni nie jest łatwy. Przechodzenie z dzieciństwa w dorosłość to skomplikowany i często bolesny proces. Jaki on będzie i jaka dorosłość się z niego wyłoni, w dużym stopniu zależy od szkoły.
Sarah Crossan, My dwie, my trzy, my cztery, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2018
Matka to najważniejsza osoba w życiu każdego człowieka. Matki bywają różne: troskliwe, czułe, surowe. Jedne kochają, starają się, inne popełniają błędy, ale bywają też takie, które nie odnajdują się w swojej roli i znikają.
Katherine Applegate, Drzewo życzeń, ilustr. Sara Olszewska, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2018
Tekst książki poprzedza dedykacja: „dla nowo przybyłych i dla tych, którzy ich witają”.
Michelle Cuevas, Jak hodować i karmić domową czarną dziurę, Nasza Księgarnia, Warszawa 2019
Pod koniec lat 70. ubiegłego stulecia NASA przygotowywała się do wystrzelenia w przestrzeń pozaziemską sondy kosmicznej Voyager. Na jej pokładzie umieszczono złotą płytę z nagraniami dźwięków Ziemi. Były wśród nich pozdrowienia w różnych językach i utwory muzyczne z wielu zakątków naszego globu.
Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Jeleń, ilustr. Grażyna Rigall, Wydawnictwo Bajka, Warszawa 2018
Pan Jeleń. Widzimy go na okładce – zamożny elegant w dobrze skrojonym garniturze, z teczką w ręku.
Maciej Przybylski, Honor lontrusa, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2018
Gniezno zajmuje szczególne miejsce w naszych dziejach. Od Gniezna bowiem zaczyna się historia Polski – to tu, na Wzgórzu Lecha, założono gród, który za czasów Mieszka I stał się siedzibą piastowskich władców. Gniezno jest też miejscem poczynań bohaterów książki (a przynajmniej sporej jej części) Honor lontrusa.
Michał Rusinek, Jaki znak twój? Wierszyki na dalsze 100 lat niepodległości, ilustr. Joanna Rusinek, Znak emotikon, Kraków 2018
Ponad sto lat temu, w 1900 roku, polskie dzieci po raz pierwszy przeczytały wierszyk, który zaczyna się od słów: „Kto ty jesteś? Polak mały”.
Tomasz Małkowski, O Kamilu, który patrzy rękami, ilustr. Joanna Rusinek, Wydawnictwo Adamada, Gdańsk 2017
Pięcioletni Kamil jest niewidomy. Nie wie, jak wyglądają jego mama, tata, starsza siostra Zuzia ani cały świat. Nie znaczy to jednak, że jego życie jest nudne czy pozbawione radości. Przeciwnie, Kamil żyje jak każdy inny pięciolatek.
Robert Kimmel Smith, Wojna z dziadkiem, Dwukropek, Warszawa 2018
„– Może to właśnie tak zaczynają się wojny, a potem trwają i trwają – powiedziałem. – Wróg wyrządza ci jakąś krzywdę, więc ty robisz mu coś gorszego. Wtedy on się odgrywa, a potem ty, wszystko robi się coraz poważniejsze i podlejsze, aż w końcu ktoś zrzuca bombę. Czy nie tak to wygląda? – Mniej więcej właśnie tak – zgodził się ze mną”.
Raquel Diaz Reguera, Dziewczynki latają wysoko, Wydawnictwo Debit, Katowice 2018
Trzy dziewczynki, trzy marzenia. Lekka jak piórko Amelia chce być najlepszą pilotką na świecie, małomówna Helena pragnie zostać wielką pisarką, a „okrągła jak kropka nad i” Martyna marzy o karierze skrzypaczki.
Zuzanna Orlińska, Z Bożej łaski Jadwiga, król, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2017
Napisanie książki bazującej na losach znanej postaci nie jest łatwym zadaniem, zwłaszcza gdy postać ta żyła w odległych czasach, z których nie zachowało się wiele przekazów. Zuzanna Orlińska wywiązała się z tego zadania doskonale.
Cezary Harasimowicz, Uśmiech, ilustr. Joanna Rusinek, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2017
Dziewczynka na okładce doskonale ilustruje pełny tytuł książki: Niezwykle przygody Tekli, która obraziła się na… uśmiech. Chmurne czoło przykrywa grzywka, spod niej spoglądają duże czarne oczy, usta zaciskają się w krótką, wąską kreskę, ręce krzyżują na piersiach.
Julian Gough, Jim Field, Królik i Misia. Utrapienie Królika, Wydawnictwo Zielona Sowa, Warszawa 2017
„Jak dobrze mieć sąsiada. On wiosną się uśmiechnie. Jesienią zagada…” zachwalały Alibabki. Królik raczej by się z nimi nie zgodził. Jego sąsiadem został Dzięcioł. Zamiast zagadać, wali dziobem w drzewo i wnerwia Królika, który i tak jest już wkurzony, bo Misia chrapie, a Żółw niepotrzebnie wlazł do jego norki.
Małgorzata Strękowska-Zaremba, Dom nie z tej ziemi, ilustr. Daniel de Latour, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2017
Na pierwszy rzut oka dom wyglądał zwyczajnie. Był „nowy i dość ładny, jak wszystkie nowe domy na nowym osiedlu. Może nawet ładniejszy”. Miał żółte ściany, dach przykryty brązową dachówką i dwa kominy.
Aleksandra Cieślak, Świńska książeczka o tym, skąd się biorą prosiaczki, Wydawnictwo Bona, Warszawa 2017
Wyraz „świński” ma dwa zaznaczenia. Pierwsze to „odnoszący się do świni – zwierzęcia domowego”, drugie to „mówiący nieprzyzwoicie na temat seksu”. Oba oddają treść malutkiej książeczki napisanej i zilustrowanej przez Aleksandrę Cieślak, ale nie do końca. Po pierwsze, świnia jest tylko jedna, bo obok niej występuje dzik. Po drugie, o sprawach seksu autorka nie pisze nieprzyzwoicie, lecz prawdziwie i dowcipnie.
Adam Lang, Sznurek, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017
Zdarza się, że gdy lato jest kiepskie, bociany wyrzucają z gniazda najsłabsze pisklę. Stary bocian chwyta takiego nieszczęśnika w dziób, kołysze nim na boki i jak kulomiotacz ciska w powietrze. Bocianek ląduje na ziemi, jego rodzeństwo spokojnie siedzi w gnieździe, a rodzic-oprawca jak gdyby nigdy nic zaczyna czyścić sobie pióra.
Susie Morgenstern, Różowa walizka, ilustr. Serge Bloch, Wydawnictwo Adamada, Gdańsk 2017
Gdy rodzi się upragniony dzidziuś, zbiegają się krewni i przyjaciele, wszyscy z prezentami. Nie inaczej było u Beniamina. Dziecinny pokoik chłopczyka zapełnił się mebelkami, zabawkami, śpiochami, pojawił się koń na biegunach, a nawet huśtawka – wszystko nowe i markowe.
Adam Wajrak, Lolek, ilustr., Mariusz Andryszczyk, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2017
„Biegnij, Lolek! Biegnij!”
Lolek to pies, łaciaty kundel, którego życie upływa w biegu.
Strona 1 z 2