Wszystkie opisane miejsca znajdują się niedaleko białostockiego dworca. Można je obejrzeć w ciągu kilku godzin.

 

Głównym celem mojej podróży na Podlasie było supraskie Muzeum Ikon. Jest piękne, nastrojowe, głównie dzięki przyćmionemu światłu, które zapala się po wejściu do sal i gaśnie po ich opuszczeniu, oraz cichym, dochodzącym jakby z oddali, cerkiewnym śpiewom. Oprowadzał nas, bo chodzi się w grupach, równie uroczy przewodnik. Miał wybitny dar opowiadania, piękny głos i – jak sam przyznał – kochał swoją pracę. Dowiedziałam się między innymi, że święty Mikołaj daje nie tylko prezenty, ale też mężów. Muzeum mieści się w pałacu opatów, na terenie prawosławnego monasteru męskiego – zespołu klasztornego ojców bazylianów.  

 

 

 

Najważniejszym budynkiem monasteru jest cerkiew Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Budynek powstał w XVI wieku w stylu gotycko-bizantyjskim. Niestety, po drugiej wojnie światowej z cerkwi niewiele zostało. Świątynię odbudowano dopiero w połowie lat osiemdziesiątych. Jej wnętrze, mimo ozdób, sprawia wrażenie surowego. Może dlatego, że ikony wiszą na ceglanych ścianach. Cerkiew zwiedziłam dokładnie, również z przewodnikiem, tyle że już indywidualnie. Pogadaliśmy trochę o różnicach między liturgią katolicką a prawosławną – tych, którzy unikają spowiedzi, mogę pocieszyć. Prawosławni mają jeszcze gorzej. Spowiadają się oko w oko z popem – nie ma konfesjonału. Na nabożeństwie prawosławnym też byłam, nawet na dwóch. Są śpiewane. Muszę przyznać, że śpiew wyłącznie męski na nabożeństwie porannym (w cerkwi świętego Jana Teologa, pełniącej funkcję świątyni parafialnej) zrobił na mnie dużo większe wrażenie niż śpiew mieszany na nabożeństwie wieczornym w cerkwi Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Odnosiłam wrażenie, że każdy modli się po swojemu. Ludzie wchodzili, wychodzili, palili świeczki (ja też), całowali ikony, żegnali się, kłaniali – ale jakoś tak każdy inaczej i w innym czasie. Trzy razy w ciągu nabożeństwa zakonnik chodził z kadzidełkiem wśród wiernych i okadzał – mnie tylko raz, bo potem chyba się zorientował, że jestem „niewierna”. Prawie wszystkie kobiety miały zakryte włosy. Całe nabożeństwo, które trwało około dwóch godzin, stałam. Ławki są po bokach, ale tylko dla starszych i chorych. Po nabożeństwie pop osobiście żegnał się z wiernymi, a była ich garsteczka. Warto było iść – długo, ale „baśniowo”.    

  

 

Początki supraskiego monasteru wiążą się z legendą. Pod koniec XV wieku w pobliskim Gródku powstał prawosławny klasztor. Jednak zbyt bujne życie dworskie, jakie kwitło w osadzie, nie sprzyjało modlitwom. Bazylianie szukali spokojniejszego zakątka. Zdali się na los: zrobili drewniany krzyż i rzucili go do rzeki Supraśl. Krzyż zatrzymał się w miejscu, gdzie dziś wznosi się klasztor. Wydarzenie to, nieważne legendarne czy prawdziwe, upamiętniają krzyż i głaz, na którym w języku rosyjskim i polskim wyryto: 

 

 

 

Dziś w rezydencji Branickich jest Muzeum Wnętrz Pałacowych. Podobało mi się, choć bez fajerwerków, może dlatego, że świeżo w pamięci miałam Kozłówkę, a jej trudno dorównać. Była tam natomiast świetna wystawa czasowa W łazience u pradziadków, prezentująca przeróżne urządzenia służące higienie. Na przykład taka wanna w kształcie buta. Delikwent siedział tam, gdzie obcas, a w samym obcasie było palenisko. Musiało mu być ciepło w tyłek. 

 

Za pałacem rozciąga się piękny, choć trochę zaniedbany park. A w parku jest mostek zakochanych, na którym malolaty przypinają kłódki z wyznaniami miłości. 

 

 

  

 

Pamiętam, że nie mogłam do pałacu trafić. Tym razem „koniec języka za przewodnika” okazał się zawodny. Pani, którą spytałam o drogę, skierowała mnie do wprost do szpitala psychiatrycznego. Szpital, mający zresztą długą i tragiczną historię, zajmuje budynki dawnej fabryki sukna należącej do rodziny Moesów i jest tuż obok pałacu.

 

W Choroszczy jest też cerkiew. Nie udało mi się zobaczyć jej w środku, bo batiuszka akurat gdzieś się wybrał.

 

 

Czekając na autobus powrotny, pokręciłam się trochę po rynku. Stoi tam barokowy kościół z klasztorem dominikanów ufundowany przez Branickiego. Padający deszcz nie sprzyjał robieniu zdjęć. 

 

Wybierając miejsce, w którym spędzę ostatni dzień na Podlasiu, myślałam o Tykocinie – zachowało się tam wiele pamiątek żydowskich. Jednak zmieniłam zdanie i odwiedziłam arboretum w Kopnej Górze, tuż pod Supraślem. Pojechałam rano i przez kilka pierwszych godzin – a siedziałam tam prawie cały dzień – prócz mnie nie było żywego ducha. Łaziłam po dróżkach, aż dotarłam nad staw – piękny, niemal całkowicie pokryty liliami wodnymi. Pochyliłam się, by zrobić im zdjęcie, a gdy podniosłam wzrok, na drugim brzegu ujrzałam sarnę. Potem okazało się, że były dwie. Kręciły się po polanie wokół sporego kamienia. Gdy odeszły, zbliżyłam się do niego. Głaz poświęcony był pamięci jednego z leśników. Może to zbyt górnolotne porównanie, ale przypomniało mi się Pożegnanie z Afryką i lwy na grobie Denysa Fincha Hattona.

 

  

 

 

 

Był to chyba najpiękniejszy dzień mojego pobytu na Podlasiu. Nie jestem przyrodnikiem, nie znam nazw drzew, krzewów i innych roślin, dlatego nie będę pisać, co rośnie w arboretum. Myślę jednak, że w tym przypadku słowa nie są potrzebne, wystarczą zdjęcia.   

 

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

 

I na koniec kilka słów o mojej supraskiej kwaterze. Jak zwykle znalazłam ją w internecie. Było to chyba pierwsze miejsce, do którego zadzwoniłam… i strzał w dziesiątkę. Trafiłam do domku „Sowa” położonego na skraju miasteczka, tuż przy Puszczy Knyszyńskiej. Jego właściciel odziedziczył go po ojcu rzeźbiarzu, wyremontował i wynajmuje. Warunki, które oferuje, są doskonałe: przytulne pokoje, czyste łazienki, świetnie wyposażona kuchnia.

 

Właścicielowi „Sowy” jestem bardzo wdzięczna za gościnę i życzliwe zainteresowanie moimi wycieczkami, za rozmowy i dostarczanie mi map, informatorów po okolicy oraz pożyczenie książki o Supraślu. Czułam się u Niego jak u Pana Boga za piecem. 

 

 

Pisząc o Supraślu, korzystałam z książki W. Załęskiego Spacerem po Supraślu, Supraśl 2004.